Choć działalność Ceynowy zapoczątkowała okres narodowego odrodzenia na rzecz narodu kaszubskiego, to jednak owoce jego pracy widoczne stały się dopiero w XX wieku. Do jego idei nawiązywali częściowo Młodokaszubi, czyli pokolenie działaczy skupionych wokół powstałego w 1908 r. czasopisma „Gryf”. Młodokaszubi za swój główny cel uznali pracę nad podniesieniem Kaszubów-Pomorzan pod względem kulturalnym, politycznym i ekonomicznym. Dostosowali oni hasła Ceynowy do realiów czasów im współczesnych.
My, jako Biblioteka Publiczna funkcjonująca w regionie kaszubskim, od samego początku swego działania uwzględnialiśmy w swej pracy zadania podnoszące i utrwalające rangę zwyczajów i obyczajów oraz języka i kultury kaszubskiej. Dowodem tego działania jest to, że cztery nasze biblioteki na przestrzeni lat otrzymały imię zasłużonych działaczy kaszubskich a mianowicie:
- Biblioteka Publiczna Gminy Szemud – nosi imię ks. dr. Leona Heyke
- Filia w Kielnie – Alojzego Nagla
- Filia w Łebnie – Jana Piepki
- Filia w Bojanie – Bolesława Borka
Ks. dr Leon Heyke – patron Biblioteki Publicznej Gminy Szemud
Ksiądz dr Leon Heyke jest przykładem intelektualisty, który mocno tkwiąc w epoce budzenia się kaszubskiej tożsamości na przełomie XIX i XX stulecia, starał się zachowywać przynależny człowiekowi pióra i nauki rozsądny dystans oraz perspektywę szerszego widzenia spraw ziemi kaszubskiej. Pochodzący z Nordy pisarz i poeta, nazywany pieśniarzem północy, wspólnie z Aleksandrem Majkowskim i Janem Karnowskim, zaliczany jest do wielkiej trójcy „młodokaszubów” i głównych twórców literatury kaszubskiej. Przez 20 lat związany był z Kościerzyną, gdzie pełniąc posługę duszpasterską zasłynął jako wychowawca młodzieży, który zarażał swoich uczniów zamiłowaniem do kaszubszczyzny.
8 czerwca 1992 r. Biblioteka Publiczna Gminy Szemud przyjęła imię księdza dr. Leona Heyke (10.10.1885- 16.10.1939) na patrona swojej biblioteki.
Nadanie Bibliotece imienia odbyło się na uroczystej sesji Rady Gminy. Fakt nadania imienia upamiętnia tablica pamiątkowa wykonana w drewnie dębowym, która umieszczona jest przy wejściu do biblioteki. Uroczystego aktu odsłonięcia tablicy dokonała siostrzenica księdza Leona Heyke, pani Helena Wolska zamieszkała w Kowalewie (Gmina Szemud).
Biblioteka w Szemudzie nosi dumnie Jego imię i stara się jeszcze bardziej od tej pory poprzez swoje działania kultywować zwyczaje, obyczaje, a przede wszystkim literaturę przedstawicieli ziemi kaszubskiej.
Rok 2015 został ogłoszony, dzięki Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskiemu, Rokiem Leona Heykego. Również w naszej bibliotece ten rok został uwieńczony intensywnymi formami pracy, promującymi naszego patrona zarówno wśród młodych odbiorców, jak i ludzi starszych. Dnia 20 października 2015 r. zorganizowaliśmy Wielką Galę związaną z obchodami 130 Urodzin ks. dr. Leona Heyke i Rokiem Młodokaszuby.
Ważnym elementem tej uroczystości była promocja wydanej publikacji. Z inicjatywy naszej Biblioteki, a we współpracy z Muzeum Kaszubsko-Pomorskim w Wejherowie oraz Wydawnictwem Region wydaliśmy „Swiat Kaszëbsczi. Kaszëbsczé poezje i pòdania.” Leona Heyke.
W tym roku obchodzić będziemy 140 rocznicę urodzin naszego głównego patrona Ks. dr. Leona Heyke, gdzie na tę okoliczność również we współpracy z Wyd. Region przygotowaliśmy nowe wydanie o ks. Heyke z wybranymi poezjami przetłumaczonymi na język polski, tak abyśmy mogli dotrzeć do coraz liczniejszej grupy mieszkańców przybywających na nasze tereny.
Od kilku już lat właśnie w m-cu październiku organizujemy Gminny Konkurs Plastyczny „Leon Heyke oczami młodego czytelnika”. Konkurs skierowany jest do uczniów Szkół Podstawowych. Jego głównym celem jest m.in.: propagowanie wiedzy o twórcach kaszubskich; propagowanie wiedzy o patronie Biblioteki; promowanie literatury i tradycji kaszubskich. Przygotowane prace muszą ukazywać wizerunek patrona biblioteki – ks. dr. Leona Heyke lub nawiązywać do jego twórczości. Konkurs z roku na rok ma coraz więcej odbiorców wśród naszych dzieci i młodzieży.
Alojzy Nagel – patron Biblioteki Publicznej Gminy Szemud Filia w Kielnie
Alojzy Nagel jeden z najważniejszych i najwybitniejszych twórców kaszubskich – poeta, prozaik, autor doskonałych opowiadań i bajek dla dzieci oraz wspomnień.
Na każdym etapie swojej twórczości podkreślał związek z kaszubszczyzną oraz pochwalał wszelkie działania zmierzające ku jej popularyzacji. Sam zaś pisał dla odbiorcy – Kaszuba, prostego człowieka, o niewyszukanych gustach, prostolinijnego mieszkańca wsi. Ponieważ adresatem jego twórczości jest właśnie osoba o takiej, a nie innej mentalności autor pisał utwory proste, spójne w treści i rytmie. Napisane są one przejrzyście, prostym i dostępnym językiem.
Dnia 26 maja 2010 roku, w rocznicę 80 urodzin Alojzego Nagla, Bibliotece w Kielnie nadane zostało imię tego nieprzeciętnego, no i przede wszystkim naszego twórcy.
W bibliotece, odbyło się uroczyste odsłonięcie portretu Alojzego Nagla, przez osobę szczególnie mu bliską, a szczęśliwą w tym dniu siostrę pisarza – Irenę Naczk. Ważnym punktem tej uroczystości była także prezentacja książki, której dokonał redaktor naczelny Wydawnictwa Region, pan Jarosław Ellwart, wydanej specjalnie z tej okazji, a mianowicie Poezje zebrane Alojzego Nagla „Mòje wiérztë”. Pomysłodawcą stworzenia tego typu książki była Biblioteka, a nieocenioną pomocą przy jej wydaniu służył nam pan Tomasz Fopke, który wraz z panem Romanem Drzeżdżonem dokonał korekty zamieszczanych w książce utworów.
W 2018 r. w 20 rocznicę śmierci pisarza po raz pierwszy zorganizowaliśmy Powiatowy Konkurs Recytatorski Twórczości Alojzego Nagla. Konkurs skierowany jest do dzieci i młodzieży z terenu Powiatu Wejherowskiego, odbywa się w czterech kategoriach wiekowych: przedszkole i „0”; klasy I-III; klasy IV- VI; klasy VII, VIII. Celem konkursu jest m.in.: popularyzacja twórczości Alojzego Nagla; dostarczanie uczestnikom doznań poznawczych, estetycznych i emocjonalnych wypływających z utworów pisarza. W tym roku była już VII edycja tegoż konkursu, który to z roku na rok gromadzi coraz więcej uczestników, a było ich ponad 50.
Jan Piepka – patron Biblioteki Publicznej Gminy Szemud Filia w Łebnie
Jan Piepka szczególnie umiłował ziemię kaszubską. Umiał wytworzyć miłą, serdeczną atmosferę sprzyjającą wspaniałym rozmowom szczególnie o Kaszubach. Sam lubił przebywać wśród Kaszubów, ale i tych ludzi, którzy potrafili dyskutować na tzw. tematy życiowe. Zawsze uśmiechnięty i słuchający drugiego człowieka. Również podczas tych rozmów często podkreślał, że Jego wolą jest wrócić do miejsc, z których pochodził.
Sam to sprecyzował w słowach:
„Mòje stronë,-Mòje stronë,-Są nôlepszė z wszëstczich strón.- W mòjëch stronach,
– W mòjëch stronach,- chcôłbëm spòcząc, czej mdze zgón.
Pragnieniem Jana Piepki było pozostawienie po sobie pamiątek dla społeczeństwa Łebna i całej Gminy Szemud. Zarówno pisarz jak i jego książki nierozerwalnie wiązały się z biblioteką. Dlatego Izba Pamięci Jana Piepki powstała w 2003 r. właśnie przy bibliotece w Łebnie, wśród ciszy którą uwielbiał. W Izbie Pamięci został zgromadzony jego dorobek literacki łącznie z rękopisami. Zostały też zgromadzone rzeczy, którymi się otaczał pod koniec swojego życia. Działalność Izby to przede wszystkim funkcja muzealna. Pełni obecnie także funkcję kulturalną polegającą na organizowaniu spotkań o pisarzu, głównie dla dzieci i młodzieży z naszej gminy.
Uroczyste nadanie imienia Jana Piepki Bibliotece Publicznej Gminy Szemud – Filii w Łebnie miało miejsce 20 czerwca 2012. W bibliotece nastąpiło uroczyste odsłonięcie portretu Jana Piepki, który to odsłonił syn pisarza – Mirosław Piepka. Na tę uroczystość wspólnie z Wydawnictwem Region wydaliśmy bardzo obszerny tomik utworów zebranych. Tytuł tej publikacji nie mógł być inny niż – „Mòje stronë”.
Na początku 2016 r. zwróciliśmy się do Rady Gminy Szemud, by w 90 rocznicę Urodzin i 15 rocznicę śmierci Jana Piepki godnie ten fakt uczcić i ogłosić w Gminie Szemud – Rok 2016 Rokiem Jana Piepki. Pomysł ten spotkał się z ogromną aprobatą ze strony władz i dnia 18 marca Rada Gminy Szemud uchwaliła Rok 2016 Rokiem Jana Piepki w Gminie Szemud. Ten rok był dla nas wszystkich ukierunkowany na wspomnienia i przybliżenie Jego osoby i Jego twórczości. Od tego roku organizowaliśmy początkowo Gminny Konkurs Recytatorski Poezji Jana Piepki, a w 2022 r. odbyła się I edycja na szczeblu powiatowym. Tak jak w przypadku konkursu Alojzego Nagla przyświecają nam te same cele, głównie, aby naszych twórców pokazywać młodemu pokoleniu.
Bolesław Bork – patron Biblioteki Publicznej Gminy Szemud Filia w Bojanie
Doceniając wielkie zasługi Bolesława Borka na polu nauki, kultury, a szczególnie regionalizmu Biblioteka Publiczna Gminy Szemud Filia w Bojanie zarządzeniem dyrektora z dn. 29 marca 2023 r. w dniu 12 kwietnia przyjęła imię tegoż zasłużonego dla naszej gminy pisarza, działacza kaszubskiego. Poprzez nadanie imienia chcemy przybliżać wszystkim użytkownikom Biblioteki postać Bolesława Borka oraz jego działalność społeczno-kulturalną i oświatową. Chcemy przybliżać także jego poglądy na prozę dnia codziennego, umiłowanie przyrody i rolę języka kaszubskiego w życiu. Pielęgnując bowiem tradycję, pamiętamy nie tylko o zabytkach, ale przede wszystkim o ludziach, którzy rozsławili nasze środowisko. Takim człowiekiem był i pozostanie Bolesław Bork.
29.02.2024 r. w 80 rocznicę walk Partyzantów Zgrupowania „Gryf Pomorski” z Koleczkowa i Bojana nad Sleżą, z inicjatywy biblioteki miała miejsce promocja książki Bolesława Borka „Nad Sleżą. Zarys walk Kaszubów lesockich.” wznowienie wydania publikacji z 1978 r.
Jako Biblioteka Publiczna Gminy Szemud jesteśmy dumni z naszych patronów, naszych twórców, pisarzy. Biblioteki nasze w swojej codziennej pracy systematycznie podkreślają kaszubski charakter placówek bibliotecznych. Współpracujemy bardzo ściśle z Zrzeszeniem Kaszubsko –Pomorskim organizując wspólne zajęcia, spotkania. Również założone w 2009r. Stowarzyszenie LESOK ma charakter kultywowania kaszubszczyzny, z którym współpracujemy pod kątem umacniania więzi międzypokoleniowej i przekazywania wartości kultury kaszubskiej młodemu pokoleniu. Jesteśmy inicjatorami i corocznymi organizatorami gminnych eliminacji Konkursu Recytatorskiego Literatury Kaszubskiej „RODNÔ MÒWA”, który ma znaczenie bardzo ważne zarówno dla dzieci i młodzieży, jak i dla dorosłych oraz instytucji oświatowych.
Ponadto organizowane są w bibliotece spotkania z ciekawymi ludźmi – regionalistami, twórcami kultury kaszubskiej, a przekazywane przez nich doświadczenia są inspiracją dla młodego pokolenie. Uważamy bowiem, że naszym obowiązkiem jest zarówno indywidualnie, jak i poprzez instytucję jaką jest biblioteka przekazywanie wartości danego środowiska.
Zapraszamy do odwiedzania naszych bibliotek oraz naszej strony internetowej:
I.Piastowska
