Bolesław Bork

Rodné mòje stronë:

Mòja rodnô chëcz ë wies

jidze ze mną pò dzys dzéń,

a je we mnie tak mòcno,

jak w zemi dãbòwi piéń.

Mòwa starków ze mną je

przez cali czas, do dzys dnia,

ë swiadectwã je tegò,

że jem z kaszëbsczégò pnia

Bolesław Bork urodził się 9 kwietnia 1923 roku w Zbychowie. Będąc uczniem miejscowej szkoły, otrzymywał stypendium im. Przebendowskich. W 1936 roku rozpoczął naukę w gimnazjum w Wejherowie, przerwaną przez wojnę. W latach okupacji niemieckiej w 1942 roku znalazł się w Goslar, w górach Harzu, w 1943 roku w Konstancji, następnie w Donaueschingen, na wyspie Meinau i we Fryburgu. W 1944 roku przemierzył szlak we francuskim regionie Franche-Comté, gdzie walczyli polscy partyzanci, począwszy od miasteczka Dole przez Besançon, Belfort po Épinal. Przebywał następnie na holenderskiej wyspie Walcheren na Morzu Północnym w miejscowości Domburg. Na plaży w Dunkierce nad kanałem La Manche uległ wypadkowi przy pracach budowlanych i znalazł się w szpitalu w mieście Schwerin. Po wojnie podjął pracę w Nadleśnictwie Gniewowo, a następnie w 1952 zdał maturę w Liceum Pedagogicznym w Gdańsku Oliwie. W 1968 ukończył Studium Nauczycielskie w Bydgoszczy. W 1975 otrzymał dyplom studiów wyższych Instytutu Kształcenia Nauczycieli w kierunku historii  w Warszawie.

Był kierownikiem szkół w Koleczkowie, Chwaszczynie (1954–1955) i Bojanie (1959–1984). Po odejściu na emeryturę mieszkał w Bojanie, a następnie w Rekowie Górnym u córki Małgorzaty.

Zmarł 18 listopada 2017 roku. Jego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Redzie przy ulicy Gdańskiej.

Działalność

Pełnił funkcję opiekuna społecznego cmentarza wojennego w Bojanie oraz mogiły i obelisku poświęconego pamięci partyzantów „Gryfa Pomorskiego” poległych w walce nad Sleżą.

Był także kierownikiem i prelegentem Uniwersytetu Powszechnego w Bojanie. Pełnił również funkcje sekretarza, a potem kierownika OSP w Bojanie.

 

 

Długoletni członek Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, w latach 1982–1992 był prezesem oddziału Zrzeszenia w Koleczkowie.

Jest autorem wielu artykułów, m.in. na temat historii Kaszub i regionu w magazynie „Pomerania” i „Jantarowe Szlaki”. Był inicjatorem i współtwórcą miesięcznika gminnego „Lesôk”, a także współpracownikiem regionalnego magazynu „Naji Gochë”, na którego łamach zamieszczał opracowania historyczne oraz poezję.

Opracował, wraz z córką, herb gminy Szemud.

Jego artykuły historyczne w czasopiśmie „Mówią Wieki” są wymieniane jako materiały do nauki historii i wiedzy o społeczeństwie.

Jego opowiadania są na liście lektur programu nauczania języka kaszubskiego w szkole podstawowej (Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017, Dz.U. z 2017 r. poz. 356), a także pojawiły się na egzaminie maturalnym z języka kaszubskiego.

Książki

    Nad Sleżą: Zarys walk Kaszubów lesockich, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Gdańsk, 1978 – opisuje w niej walki Kaszubów z okupantem w czasie II wojny światowej;

    Ścieżki bezdroża i drogi, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Gdańsk, 1984, ISBN 83-00-00574-9 – wspomnienia i opowiadania z lat 1930–1970; historia, kultura i zwyczaje kaszubskiej wsi;

    Piesnodzej lesocczëch strón, Bojan: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Szemud, 1992– praca o księdzu Leonie Heykem;

    Kronika działalności Koleczkowskiej Rodziny Kombatanckiej w latach 1967–1975, Bojano 1997;

    Twierdzą był im każdy próg: opowieść historyczna, Wejherowo: Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, 1998, ISBN 83-901354-7-7 – powieść historyczna nagrodzona w konkursie im. Jana Drzeżdżona;

    Kaszubski rok obrzędowy – sztuka nagrodzona w konkursie widowisk dramatycznych;

    Ruch strażacki w gminie Szemud, Rada Gminy Szemud, 1999, ISBN 83-910163-1-5;

    Wśród jezior i lodowców: Moja druga podróż po Europie Środkowej Bojano, 1999;

    Lesôcczé pòwiòstczi ë jiné dokôzë, Wejherowo: Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, 2002, ISBN 83-916244-3-9;

    Bolesław Bork, Tomasz Żmuda-Trzebiatowski, Stanisław Janke, Legendy Ziemi Wejherowskiej. Òpòwiednie Wejrowsczi Zemi, Gdańsk: Wydawnictwo Bit, 2003, ISBN 83-912374-2-7;

    (współautor) Słownik biograficzny konspiracji pomorskiej 1939–1945, Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek”, 2004, ISBN 83-88693-04-2 – Bolesław Bork zamieścił tu około 30 biogramów partyzantów kaszubskich.

Monografie

    Kielno. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 1, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Szemud, 1992

    Koleczkowo, Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 2, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Szemud, 1993

    Bojan. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 3, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Szemud, 1993

    Kamień, Grabowiec, Przetoczyno. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 4, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Szemud, 1993

    Łężyce z przysiółkami i krótką wanogą po Wiczlinie. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 5, Rada Gminy Wejherowo, 1994

    Bieszkowice, Piekiełko, Piński. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 6, Rada Gminy Wejherowo, 1994

    Zbychowo i Reszki. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 7, Rada Gminy Wejherowo, 1994

    Nowy Dwór Wejherowski, Gniewowo i Sopieszyno. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców. Zeszyt 8, Rada Gminy Wejherowo, 1994

    Szemud. Sztandar i herb gminy na tle dziejów wsi, parafii i samorządu lokalnego. Zeszyt 10, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Szemud, 1994

    Na Lesôkach. Zeszyt 11, Bojan: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Oddział Szemud, 1995

    Rekowo Górne, poznaj ziemię wybraną, Zeszyt 1 cyklu Zeszyty gminy Puck, Puck 2002

    Warzno. Przeszłość i teraźniejszość wsi lesôckich w literaturze i pamięci mieszkańców, Gmina Szemud, 2004

    Gmina Szemud w starych fotografiach, Wójt Gminy Szemud, 2010

Nagrody i wyróżnienia

Specjalne wyróżnienie w II Ogólnopolskim Konkursie Prozatorskim imienia Jana Drzeżdżona w 1997 roku za powieść historyczną Twierdzą był im każdy próg, a następnie w V i VI edycji konkursu za Lesôcczé pôwiôstczi ë jiné dokôzë.

II nagroda w konkursie widowisk dramatycznych za sztukę Kaszubski rok obrzędowy.

Honorowy Medal 50-lecia Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w 2007 roku.

Nagroda specjalna w 2009 roku, III nagroda za prozę w 2011 roku i nagroda specjalna w 2013 roku w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Mieczysława Stryjewskiego.

Nagroda Remusa za „bezcenne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechnienia i ochrony kultury” w 2011 roku.

Statuetka Gryfa Kaszubskiego w 2015 roku.

Medal „Za Zasługi dla Powiatu Wejherowskiego” w 2017 roku.

Medal „Srebrna Tabakiera Abrahama” w 2017 roku.