W sobotę 5 lipca, podczas XXVI Światowego Zjazdu Kaszubów, Biblioteka Publiczna Gminy Szemud wraz ze Zrzeszeniem Kaszubsko-Pomorskim zaprosili uczestników na wyjątkowe wydarzenie literackie — Ogrody Literatury.
To niezwykłe spotkanie było prawdziwym świętem miłośników literatury kaszubskiej i pięknego słowa. W specjalnie przygotowanej przestrzeni nie zabrakło rozmów z autorami książek pisanych o historii, tradycji, kulturze Kaszubów.
Rozpoczęliśmy „Zjazdowym czytaniem w Ogrodach Literatury”, gdzie prezentowaliśmy nasz dorobek wydawniczy publikacji wszystkich naszych patronów – ks. dr. Leona Heyke, Alojzego Nagla, Jana Piepki oraz Bolesława Borka. Nie zabrakło też stoiska wydawnictwa Region, z którym to wydaliśmy te wszystkie książki. Pięknym akcentem wydarzenia była możliwość wybrania książki w prezencie — z dorobku jednego z patronów naszej biblioteki. Był to symboliczny gest wdzięczności za wspólne czytanie naszych publikacji, pamięć o lokalnych twórcach i pielęgnowanie dziedzictwa literackiego Kaszub.
Kolejnym punktem było spotkanie pt. „MY – KASZUBI oczami historyków”, gdzie o swojej publikacji „Dzieje Kaszubów” opowiedzieli nam ich autorzy: Adam Lubocki autor tomu 1 – Dzieje Kaszubów do roku 1815 oraz dr Michał Hinc autor tomu 2 – Dzieje Kaszubów od roku 1815 do współczesności.
Następnie w naszym bibliotecznym namiocie zasiedli: dr Bożena Ugowska, Justyna Pranszke oraz Gracjan Fopke, którzy w spotkaniu zatytułowanym „Z tej ziemi wyrośliśmy – spotkanie z literatami z okolic Szemuda” przedstawili nam różnych twórców wywodzących się z naszej pięknej gminy Szemud. Nie zabrakło wspólnego odkrywania lokalnej twórczości oraz inspirujących dyskusji o kulturze i tożsamości naszego regionu.
Zakończyliśmy Ogrody literatury spotkaniem pt. „Na końcu jest Koniec” czyli spotkanie autorskie z Darią Kaszubowską, autorką propagującą historię, tradycję kaszubską w swoich publikacjach, autorką najbardziej poczytnej Sagi Kaszubskiej. Opowiedziała jak powstają jej książki, skąd czerpie materiały, inspiracje do pisania tak fascynujących powieści. Dowiedzieliśmy się, że pisanie dialogów zaczerpnęła z powieści naszego patrona biblioteki w Łebnie Jana Piepki. Dla nas to potwierdzenie, że wznawianie wydań naszych patronów ma sens i jest potrzebne.
Ogrody Literatury za nami, było to piękne święto gdzie każdy mógł zatrzymać się na chwilę w przyjaznej, twórczej atmosferze — wsłuchać się w opowieści pisarzy, podyskutować o książkach i wspólnie celebrować bogactwo kaszubskiej literatury.
Dziękujemy wszystkim, którzy odwiedzili nas podczas Zjazdu Kaszubów i razem z nami tworzyli ten niezwykły literacki ogród.
I.Piastowska
BIOGRAMY AUTORÓW, biorących udział w ,,Ogrodach literatury”
MY – KASZUBI oczami historyków – o „Dziejach Kaszubów” opowiedzą:
Tom 1 – Adam Lubocki Dzieje Kaszubów do roku 1815
Adam Lubocki (kasz. Adóm Lubòcczi) – Kaszëba z Nordy, urodził się w Wejherowie w 1993 r., gdzie spędził pierwsze lata życia. Obecnie mieszka w Luzinie. Mówi o sobie, że jest wejherowianinem w Luzinie. Rodzina od wielu pokoleń związana jest z terenem dzisiejszych powiatów wejherowskiego i puckiego. Uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Jana III Sobieskiego w Wejherowie, a następnie podjął studia historyczne na Uniwersytecie Gdańskim. Pracował m.in. jako dostawca pizzy, nauczyciel, muzealnik, a niedawno zainteresował się procesem wydawania książek (m.in. składem). Od 2020 r. pracuje w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, gdzie obecnie m.in. współtworzy Internetowy Słownik Języka Kaszubskiego. Obecnie usiłuje zakończyć prace nad rozprawą doktorską, jak również studiuje filologię klasyczną.
Uczestnik wielu międzynarodowych i ogólnopolskich konferencji naukowych, autor i współautor wystaw muzealnych, publikacji naukowych i popularnonaukowych. Autor i współautor książek: Historia Kaszubów na jeden wieczór (Wejherowo 2022); Dzieje Wejherowa na jeden dzień (Wejherowo 2023), Gryfici. Władcy Pomorza (Gdynia 2024).
Tom 2 – Michał Hinc Dzieje Kaszubów od roku 1815 do współczesności
Dr Michał Hinc – Nordowy Kaszuba, urodził się w Pucku w 1986 r., obecnie jest wejherowianinem. Jego przodkowie mieszkali na terenie dzisiejszych powiatów puckiego i wejherowskiego, tam też przyszli na świat. Większość życia spędził w Żelistrzewie, gdzie ukończył przedszkole, szkołę podstawową i gimnazjum. Następnie uczęszczał do Liceum im. Stefana Żeromskiego w Pucku. W trakcie studiów historycznych na Uniwersytecie Gdańskim pracował w różnych zawodach. Był m.in. magazynierem, ochroniarzem, operatorem wózków widłowych, pocztowcem. Uczestniczył również w procesie produkcji musztard i dżemów. W 2016 r. uzyskał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii na wspomnianej uczelni. W tym samym roku został zatrudniony w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, a od 2023r do 2025r. kierował tą instytucją.
Uczestnik ogólnopolskich konferencji naukowych, autor wystaw, kilkudziesięciu artykułów, a także rozdziałów publikacji naukowych i popularnonaukowych oraz haseł do powstającej Kaszubopedii. Autor i współautor książek: Tadeusz Staniewski (1886–1978). Dyrektor Gimnazjum i Liceum w Wejherowie; Próba komunistycznej rewolucji rolnej w powiecie wejherowskim i puckim w latach 1945–1956; Historia Kaszubów na jeden wieczór; Dzieje Wejherowa na jeden dzień. Członek Instytutu Kaszubskiego.
Z tej ziemi wyrośliśmy – spotkanie z literatami z okolic Szemuda
Bòżena Ùgòwskô (z domù Szimańskô) – dzejôrka, pòétka, tłómaczka i lektorka kaszëbsczégò jãzëka. Pòchôdô z Òtalżëna w gminie Szemôłd. Òna chòdza do szkòłë w Łebińsczi Hëce, w jaczi pòłowa pedagògiczny kadrë rozmia gadac pò kaszëbskù. Direktór nié leno sóm kôrbił z dzecama w tim jãzëkù, le jesz ùcził je kaszëbsczich piesniów i òne jezdzëlë na kònkùrsë Rodny Mòwë do Chmielna. Òna skùńcza Gduńsczi Ùniwersytet. Zadebiutowa w gòdnikù 1994 rokù na łamach miesãcznika spòdleczno-kùlturalnégò „Pomerania”. Za lëteracczi debiut redakcëjô negò pismiona ùtcëła jã nôdgrodą miona Romana Wróblewsczégò. W 1998 nalôzła sã w karnie pierszich 12 szkólnëch z ùprawnieniama do ùczbë kaszëbsczégò w szkòle. Prowadzy ùczbë kaszëbsczégò jãzëka dlô klerików z dëchòwnégò seminarium w Pelplinie i sztudérów z Gduńsczégò Ùniwersytetu.
W 1996 rokù béł wëdóny ji zbiérk pòézëji Zdebło na swiat cësniãté. Je aùtorką przełożënkù z anielsczégò jãzëka ksążczi Miedzwiôdk Pùfôtk. Je laùreatką Òrmùzdowi Skrë za 2012 rok i Medalu Stolema za 2014 rok.
Gracjan Fopke – od urodzenia mieszka w Donimierzu, w 2018 roku po raz pierwszy rozpoczął naukowe badania nad książką i dziejami wsi. Zbierał materiały, a kolejnym krokiem był pierwszy rys książki, który powstał w 2021 r. Książka ma przekazać to, o czym nie mówiło się na lekcjach w szkole. Gracjan w swoim dziele ujął wybrane dzieje wsi Donimierz – od czasów najdawniejszych, do połowy XX w. Autor duży nacisk położył na rzetelne udokumentowanie kaszubskiego poczucia tożsamości, identyfikacji etnicznej i językowej zamieszkałej tu ludności. Kluczową częścią publikacji są wspomnienia dwudziestu wiekowych Kaszubów z Donimierza i okolic. Opierają one się głównie na dramacie II wojny światowej, ale też utrwalają dla potomnych piękno języka kaszubskiego. Gracjan Fopke jest nauczycielem języka kaszubskiego w Szkole w Bojanie. Swoim codziennym życiem stara się małymi krokami budzić u ludzi dumę z faktu pochodzenia i bycia Kaszubami.
Justyna Pranszke – urodzona w Donimierzu, obecnie mieszka na Grabowcu. Od dziecka interesowała się mową kaszubską. Wielokrotna laureatka Konkursu Literatury Kaszubskiej Rodnô Mòwa. Nauczyciel języka kaszubskiego w Szkole Podstawowej w Jeleńskiej Hucie, gdzie sama teraz przekazuje dzieciom i młodzieży piękno mowy kaszubskiej, historię i tradycje Kaszubów. Sama też pisze opowiadania kaszubskie, które ukazują się w miesięczniku „Pomerania”. Laureatka III miejsca na utwór sceniczny w XXV Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Jana Drzeżdżona.
Na końcu jest Koniec – spotkanie autorskie z Darią Kaszubowską
autorką poruszającej Sagi Kaszubskiej, która opowie o swoich kaszubskich bohaterach i ich wielopokoleniowej walce o tożsamość, miłość i przetrwanie.
Daria to można powiedzieć nasza sąsiadka z gminy Przodkowo a dokładnie z Rębu. Jak sama mówi zarówno ze strony matki, jak i ojca jest Kaszubką do kilku pokoleń przodków wstecz. W dzieciństwie z sukcesem startowała w gminnych konkursach poetyckich organizowanych przez poetę, muzyka i kompozytora Jerzego Stachurskiego. W latach 2004-2007 uczyła się w I Liceum Ogólnokształcącym im. Hieronima Derdowskiego w Kartuzach. Tam też zdała maturę. W roku 2010 obroniła pracę licencjacką na kierunku pedagogika, specjalizacja edukacja wczesnoszkolna. Pracowała jako dziennikarka w tygodniku „Głos Kaszub”, portalu internetowym Kartuzy.info i w tygodniku opinii „Gość Niedzielny„. W 2009 roku wyszła za mąż za Marcina Kaszubowskiego. Mają czworo dzieci. Jest członkinią Ochotniczej Straży Pożarnej w Pomieczynie, Stowarzyszenia Rodzina Kolpinga w Pomieczynie, Koła Gospodyń Wiejskich Zarąbiste Babki w Rębie i Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego oddział w Baninie. Pisze artykuły kaszubskojęzyczne do magazynu społeczno-kulturalnego „Pomerania” oraz kaszubskojęzyczne wiersze i opowiadania w dodatku literackim „Stegna”. Interesuje się kaszubską historią, kulturą i językiem. Wraz ze Stowarzyszeniem Rodzina Kolpinga w Pomieczynie zajęła się spisaniem wspomnień mieszkańców Pomieczyna pamiętających marsz ewakuacyjny obozu koncentracyjnego Stutthof zimą roku 1945. Publikacja ta wydana w roku 2017 pt. „Stutthof jidze” odbiła się szerokim echem w Polsce i zainspirowała reżysera Andrzeja Dudzińskiego oraz reportera Tomasza Słomczyńskiego do zrealizowania filmu dokumentalnego „Wieś Sprawiedliwych. Świadkowie”. Jest laureatką konkursów literackich oraz autorką książek z literatury faktu i powieści obyczajowych, również z historią w tle oraz powieści dla dzieci. W 2023 i 2024 roku ukazało się jej autorstwa aż 12 książek, to ogromny sukces. W tym roku wydała już 2 pozycje, i ciągle pisze. Saga Kaszubska w rankingu najczęściej czytanych Biblioteki Publicznej Gminy Szemud w roku 2024 zajęła 1 miejsce. Dla nas Kaszubów, myślę że to ważne, że w tak pięknej formie pokazuje wszystkim naszą kulturę, tradycję, historię i mowę kaszubską. Za to ogromne gratulacje i podziękowania dla p. Darii.
